Kimya müəllimliyi şagird və abituriyentlərə müəyyən kimyəvi bilik və bacarıqları çatdırmaq, gündəlik həyatımızda kimyəvi maddələr ilə istifadə qaydasını öyrətmək, sənayenin bir çox sahələrində (zavod və fabriklərdə) həm istifadə olunan, həm də alınan kimyəvi maddələr haqqında məlumat verən müəllimlik peşəsinin bir sahəsidir. Kimya müəllimi ixtisası bu gün xüsusilə nüfuzlu və aktualdır. Bu həm yeni bilik sahələrinin inkişafı (ekologiya, molekulyar kimya və s.), həm də bu elmin həllinə kömək edən sosial vəzifələrin vacibliyi ilə əlaqədardır. Kimyanın iilkin təməllərini bilmək hər birimiz üçün zəruridir, bu biliklər insanın ümumi mədəniyyətinin göstəricilərindən biridir. Kimya müəllimi ixtisasını seçmiş bir insanın kimyəvi istehsalın və hətta bəzi reaksiyaların həmişə zərərsiz olmadığını bilmələri lazımdır, buna görə kimya müəllimi peşəsi, allergik xəstəliklərdən əziyyət çəkən zəif ağciyərləri olan insanlar üçün tövsiyə deyil. Bu sahə kimya elminə maraq göstərənlər üçün uyğun sahədir.
Biologiya müəllimliyi
Biologiya müəllimliyi – Biologiya fənninin tədrisi deməkdir. Əvvəlki dövrlərdə Biologiyanın sırf canlıların tədrisi ilə bağlı olduğu deyilsə də, virusların kəşfi ilə və bəzi orqanizmlərin canlı və ya cansız olduğunu hələ də müəyyən etmək mümkün olmadığından hal-hazırda Biologiya canlı və cansız hesab olunan orqanizmləri öyrənir. Xarici ölkələrdə əsasən sırf “Biology” deyil, “Science” adlı fənn tədris olunur ki, bu da “Biology” və “Chemistry” bəzən də digər təbiət elmlərini əhatə edə bilir. Biologiya fənni orta məktəblərdə VI sinifdən başlayaraq XI sinifin sonuna qədər tədris olunur. Hazırki dövrdə yalnız VIII sinifdə sırf insan orqanizmi öyrədilir. Qalan siniflərdə isə bitki, heyvan, insan, mikroorqanizmlər bir-birilə əlaqəli formada tədris olunur. Bu sahə biologiya elminə maraq göstərənlər üçün uyğun sahədir.
Bu ixtisas sahibi nə işlə məşğul olur? (iş öhdəlikləri)
➝ Şagirdlərin təhsil və təlim yollarını müəyyənləşdirmək üçün psixoloji və pedaqoji diaqnostika aparmaq;
➝ Tədris planına və öz dərs cədvəlinə uyğun olaraq tədris yükünə görə təyin olunan siniflərdə (qruplarda) biologiya fənni üzrə təməl və seçmə dərsləri həyata keçirmək;
➝ Müasir texnologiyalardan istifadə edərək fərdin yaş inkişaf xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq Azərbaycan xalqının tarixinə, milli-mədəni dəyərlərinə hörmət hissi yaratmaq;
➝ Əmək funksiyasını vicdanla yerinə yetirmək;
➝ Əmək intizamına və etik davranış qaydalarına əməl etmək;
➝ Əmək qanunvericiliyinin tələblərini yerinə yetirmək;
➝ Dövlətin təhsil siyasətini yerinə yetirmək;
➝ Təhsil və tərbiyə alanların tədris və tərbiyə işini dövlət standartları səviyyəsində mənimsəməsi üçün zəruri şərait yaratmaq;
➝ Pedaqoji etikaya, əxlaqa riayət etmək, bilik və bacarığını şagirdlərdən və müəllim yoldaşlarından əsirgəməmək, tədrisin təşkilində yenilikləri yaradıcılıqla tətbiq etmək;
➝ Müəllim-şagird münasibətində mənəvi dəyərlərə hörmət etmək, tədris intizamına ciddi riayət etmək, KSQ və BSQ-lər zamanı,dərs məşgələləri zamanı obyektivliyə xələl gətirməmək;
➝ Metodiki və pedaqoji araşdırmalar aparmaq, tədris-metodik vəsaitlər hazırlamaq, qoyulmuş əmək normalarını yerinə yetirmək;
➝ Əməyin mühafizəsi və əmək təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üzrə tələblərə riayət etmək;
➝ Məktəbin əmlakına vicdanlı münasibət bəsləmək;
➝ İnsanların həyat və sağlamlığına və məktəbin əmlakının qorunmasına təhlükə yaradan hallar haqqında bilavasitə rəhbərliyə məlumat vermək;
➝ Digər işçilərin vəzifə öhdəliklərini yerinə yetirməsinə mane olmamaq;
➝ Özünü ləyaqətli aparmaq;
➝ Müntəzəm olaraq ixtisasının artırılması üzərində çalışmaq;
➝ Hər hansı bir səbəb üzündən işə çıxmaq mümkün olmadıqda isə dərhal bilavasitə Rəhbərliyə ( tədris işləri üzrə direktor müavininə,direktora) məlumat verməyə borcludur;
➝ Kimya sahəsinin bir çox istiqamətləri ilə tanış olub, konkret bir istiqamət üzrə isə dərindən bilik və bacarıqlara malik olmalıdır (məs. Analitik Kimya, Kolloid Kimya, Fiziki Kimya və s.);
➝ Məktəbdə Biologiya güşəsinin təşkil edilməsi;
➝ Şagirdlərin xüsusilə ekoloji, estetik, cinsi, mənəvi tərbiyə olunması;
➝ Şagirdlərin laboratoriyada işləmək qabiliyyətinə malik olmasını təmin etməli.
Harada bu ixtisasa sahiblənmək olar?
➝ Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti
➝ Bakı Dövlət Universiteti
➝ Gəncə Dövlət Universiteti
➝ Sumqayıt Dövlət Universiteti
➝ Lənkəran Dövlət Universiteti
➝ Xəzər Universiteti.
Bu ixtisas üzrə harada çalışmaq olar?
Kimya müəllimliyi bakalavr təhsili üzrə:
➝ Ümumtəhsil məktəblərində
➝ Abituriyent hazırlığı mərkəzlərində
➝ Müəyyən şirkətlərdə laborant vəzifəsində
Magistr və doktorantura təhsili üzrə:
➝ Ümumtəhsil məktəblərində
➝ Abituriyent hazırlığı kurslarında
➝ Universitetlərdə (yalnız dokturantura)
➝ Müxtəlif müəssisələrdə (qida sənayesi, neft sənayesi, hərbi sənayedə)
Biologiya müəllimliyi
➝ Ümumtəhsil məktəblərdə
➝ Peşə-ixtisas təhsili müəssisələrdə
➝ Abituriyent kurslarında
➝ Təhsil Nazirliyində
Bu ixtisas üzrə lazım olan bilik və bacarıqlar (kompetensiyalar)
Kimya müəllimliyi üzrə:
➝ Laboratoriyada işləmək;
➝ Cihazlardan istifadə;
➝ Analiz etmək;
➝ Pedaqoji yönümlü bacarıqlara sahib olmaq.
Biologiya müəllimliyi üzrə:
➝ İxtisası haqqında dolğun biliklərə sahib olmalı;
➝ Hər gün yenilənən bioloji, tibbi, elmi məlumatları izləməli;
➝ Laboratoriyada sərbəst işləmək qabiliyyətinə malik olmalı;
➝ Xüsusilə mikroskop və digər laboratoriya avadanlıqlarını istifadə edə bilməli.
Ümumi bacarıqlar:
➝ Təşkilatçılıq qabiliyyətləri. Bu qabiliyyət müəllimin uşaqları birləşdirmək, onları məşğul etmək, vəzifələri bölüşdürmək, işi planlaşdırmaq, görülən işə yekun vurmaqvə s. Bacarığında özünü göstərir.
➝ Didaktik qabiliyyətlər. Buraya tədris materialını, əyani vasitələri, avadanlıqlığı seçmək və hazırlamaq, tədris materialını başa düşülən şəkildə, aydın, ifadəli, inandırıcı və ardıcıl nəql etmək, idrakı maraqların və mənəvi tələbatların inkişafını stimullaşdırmaq, tədris-idrak fəallığını yüksəltmək və s. Konkret bacarıqlar daxildir.
➝ Perspektiv qabiliyyətlər. Bu, şagirdlərin daxili aləmini görmək bacarığında, onların emosional vəziyyətini obyektiv qiymətləndirməkdə, psixikanın xüsusiyyətlərini üzə çıxarmaqda özünü göstərir.
➝ Kommunikativ qabiliyyətlər. Bu qabiliyyətlər müəllimin şagirdlər, onların valideynləri, həmkarları, tədris müəssisəsinin rəhbərliyi ilə pedaqoji cəhətdən məqsədyönlü münasibət yarada bilməsində özünü göstərir.
➝ Suqqestiv (təlqinedici ) qabiliyyətlər. Bu, şagirdlərə emosional-iradi təsir göstərməkdən ibarətdir.
➝ Tədqiqatçılıq qabiliyyətlər. Bu, pedaqoji situasiyaları və prosesləri dərk etmək və obyektiv qiymətləndirmək bacarığında özünü göstərir.
➝ Elmi – idrakı qabiliyyətlər. Bu, seçdiyi sahə üzrə elmi bilikləri mənimsəmə qabiliyyətidir.
➝ İnformasiya – Kommunikasiya Texnologiyalarından istifadə bacarıqları.
Qeyd: Müəllim praktiki fəaliyyət üçün bu qabiliyyətlərin hamısı eyni dərəcədə vacib deyil. Son illərin elmi tədqiqatları göstərir ki, bu qabiliyyətlər içərisində “aparıcı” və “köməkçi” qabiliyyətlər vardır. Aparılan çoxsaylı sorğuların nəticələrinə görə didaktik, təşkilatçılıq qabiliyyətləri aparıcı qabiliyyətlərə aid edilir, qalanlar isə köməkçi qabiliyyətlər hesab olunur.
İxtisasın gələcəyi
Sənayemiz inkişaf etdikcə bu ixtisas da inkişaf edir. Hal-hazırda sənayeni kimyasız təsəvvür etmək olmur, eləcə də Biologiya. Əvvəlki illərlə müqayisədə indi müəllimlik ixtisasına maraq ildən-ilə artmaqdadır. Xüsusən, son illər bu peşə sahiblərinin əmək haqqındakı ciddi artım, eyni zamanda müəllimlərin işə qəbul və iş prosesində yaranan problemlərin həlli üçün yaradılan İnsan Resursları Mərkəzi müəllim nüfuzunun qorunmasında və artmasında müsbətə doğru atılan addımlardan biri oldu.
Əmək haqqı
Bu ixtisas üzrə maaşlar aylıq əməkhaqqının onun fəaliyyət prosesinin müddətindən asılı olaraq, həftəlik dərs yükünə görə təyin edilir:
➝ Pedaqoji təcrübə 3 ilə qədər olduqda- 462 AZN
➝ Pedaqoji təcrübə 3 ildən 8ilə qədər olduqda- 496 AZN
➝ Pedaqoji təcrübə 8 ildən 13 ilə qədər olduqda 522 AZN
➝ Pedaqoji təcrübə 13 ildən 18 ilə qədər olduqda 554 AZN
➝ Pedaqoji təcrübə 18 ildən çox olduqda – 594 AZN təşkil edir.
➝ Ancaq özəl liseylərdə maaşlar daha yüksək ola bilər.
Bu əməliyyatı etmək üçün hesabınıza daxil olmalısız.
Saytda istifadəçi olaraq qeydiyyatdan keçmisinizsə, hesabınıza daxil ola bilərsiniz, əks halda istifadəçi olaraq qeydiyyatdan keçməyiniz tövsiyyə olunur.
